Đó là một cuộc xâm lược của một đối thủ khổng lồ. Vào ngày
30/11/1939, nửa triệu binh sỹ Liên Xô được trang bị xe tăng, máy bay ném bom,
súng máy ồ ạt tấn công đối phương. Cuộc xung đột gọi là “chiến tranh mùa đông”
bắt đầu - nhưng đối thủ của Liên Xô không phải là Đế chế thứ ba mà là người
láng giềng tương đối nhỏ bé ở biển Baltic - Phần Lan.
Với kẻ địch vũ trang tốt hơn, đông quân hơn và giành được bất
ngờ, có vẻ như Phần Lan sẽ sớm phải đầu hàng trước nỗ lực của Joseph Stalin nhằm
khẳng định quyền lực của Liên Xô trong khu vực. Nhưng trong một khoảng thời
gian ngắn, một thứ tưởng như không phải đồng minh lại có thể cứu vớt được cho kẻ
thù bé nhỏ của Nga. Đó là xúc xích.
Trong một cuộc chiến ngắn biệt danh là “chiến tranh xúc xích”,
Phần Lan phản công. Và sự đảo ngược ngắn ngủi đó đã ảnh hưởng nhiều đến vận mệnh
của Liên Xô - nó đã thuyết phục Hitler rằng việc cố gắng xâm lược Nga trong Thế
chiến II là đáng giá.
Năm 1939, khi châu Âu lo ngại về sự hiếu chiến của Đức, một
cuộc xung đột vũ trang giữa Liên Xô và láng giềng bắt đầu như không thể tránh
được. Stalin bực bội với Phần Lan - đất nước đã từng là lãnh thổ của Nga và đã
chiến đấu lâu dài chống lại nỗ lực của Nga nhằm đồng hóa họ. Mặc dù đất nước
này tương đối nhỏ so với Liên Xô, nhưng việc mất nó trong khi Nga ở trong lúc
giao thời chuyển sang chủ nghĩa cộng sản năm 1917, đại diện cho sự sụp đổ của đế
chế Nga từng một thời vĩ đại.
Trong khi đó, đằng sau bối cảnh này, Liên Xô và Đức Quốc xã
đã bí mật ký một thỏa thuận không xâm phạm tham vọng lãnh thổ của nhau trong những
phần của châu Âu. Mặc dù Liên Xô và Phần Lan đã ký một hiệp ước không xâm lược
nhau có thời hạn 10 năm từ 1932, Stalin đã bắt đầu công khai đòi hỏi rằng Phần
Lan nhượng lại lãnh thổ chỉ vài năm sau đó. Khi Hitler xâm lược Ba Lan tháng
9/1939, lãnh đạo Liên Xô đã hướng ánh mắt vào Phần Lan.
Vào ngày 30/11/1939, lực lượng Liên Xô ném bom Helsinki và
xâm lược Phần Lan. Cộng đồng quốc tế bị xúc phạm nhưng chiến thắng của Liên Xô
có vẻ là chắc chắn. Thêm vào đó lực lượng Liên Xô đông hơn người Phần Lan với tỉ
lệ 3 đánh 1 cho nên có vẻ cuộc chiến sẽ chỉ kéo dài vài tuần.
Nhưng dù cuộc xâm lược của Liên Xô đã gây ra một cú sốc và
kinh hoàng, lực lượng đã được tung qua biên giới tháng 11/1939 là bất cứ cái gì
chứ không phải hình thức chiến đấu. Suốt thập niên 1930, Stalin đã làm mọi việc
để củng cố quyền lực trong Liên Xô bằng cách thanh trừng Hồng quân. Từ 1937 đến
1939, hơn 30.000 sĩ quan cấp cao đã bị loại, nhiều người trong số đó bị bắt hoặc
bị giết. Các sĩ quan cấp cao cũng bị đẩy đi để nhường chỗ cho những người ủng hộ
Stalin.
Cuộc thanh trừng đã ảnh hưởng đáng kể đến trật tự trong Hồng
quân. Các sĩ quan mới thiếu kinh nghiệm và quyền ra quyết định bây giờ nằm
trong tay những quan chức chính phủ quan liêu chứ không phải sĩ quan quân đội.
Điều này đã đưa đến kết quả trái ngược ở Phần Lan lạnh lẽo.
Nhiều binh sỹ Hồng quân sống ở những vùng ấm hơn ở Nga và
quân đội chỉ được huấn luyện rất ít hoặc là không được huấn luyện chiến đấu
trong điều kiện mùa đông. Trong khi đó, quân đội không thể hoặc không sẵn sàng
để nuôi đầy đủ binh sỹ của họ, và những người kháng chiến Phần Lan thì được
nuôi tốt hơn cũng như chiến đấu tốt hơn trong những vùng băng giá quê hương họ.
Bất chấp những thách thức này, Hồng quân vẫn tiến về trước.
Vào đêm ngày 10/11, một tiểu đoàn Liên Xô thực hiện một cuộc tấn công bất ngờ
vào binh sỹ Phần Lan gần phía Đông ngôi làng Illomantsi. Đó đáng lẽ là một cú
ghi bàn của Liên Xô nhưng sau đó họ bị chết đói. Khi tiểu đoàn này đi qua những
lều nấu ăn của chiến binh Phần Lan, họ ngửi thấy những mùi thơm không thể cưỡng
lại của món xúc xích ninh - một khẩu phần giàu chất béo để giúp chiến binh Phần
lan chiến đấu trong điều kiện băng giá.
Món ăn đó là thử thách quá lớn cho những binh sỹ Liên Xô đói
khát nên họ đã ngừng đợt tấn công để ăn no món xúc xích Phần Lan. Sau đó, người
Phần Lan giành được tiếng nói trong trận đánh. Họ lợi dụng sự dừng lại của Hồng
quân để bao vây người Nga.
Đó là một cuộc tắm máu. Theo nhà sử học William Trotter, cuộc
tấn công là một trong vài lần chiến đấu lưỡi lê được ghi nhận trong cuộc “chiến
tranh mùa đông”. Ông viết: “đó là trận chiến giáp lá cà, tàn bạo và không có
lòng thương xót”. Trận mai phục và chiến đấu tay không diễn ra sau đó, đã hoàn
toàn tiêu diệt tiểu đoàn Hồng quân, chỉ một vài người sống sót.
“Cuộc chiến tranh xúc xích” như biệt danh của nó, chỉ là một
trận đánh ngắn. Nhưng nó làm sáng tỏ cả sự tan rã của Hồng quân và sự khôn khéo
đáng ngạc nhiên của người Phần Lan. Nhưng xúc xích không đủ để ngăn chặn cuộc
xâm lược: Sau 105 ngày chiến tranh, Phần Lan bị Hồng quân tràn ngập. Nước này đầu
hàng và sáp nhập lãnh thổ vào Liên Xô.
Trận đánh ngắn và đầy xúc xích chỉ là một đốm sáng nhưng nó
không chỉ chứng minh cho sự chiến đấu mãnh liệt của Phần Lan hay sự dớ dẩn của
Hồng quân trong chiến tranh mùa đông. Và một số người đang theo dõi sát diễn biến
từ chiến trường: Hitler. Dựa vào báo cáo về sự thiếu khả năng của Hồng quân,
Hitler bắt đầu nghĩ đến Liên Xô như một mục tiêu xâm lược.
Trớ trêu là Hitler và các sĩ quan của ông đã không học được
bài học chính của chiến tranh mùa đông - đó là một cuộc xâm lược trên băng tuyết
có thể sẽ không giữ vững được nếu không có huấn luyện, vũ khí và lương thực
thích đáng. Binh sỹ Đức chắc chắn sẽ đánh giá cao những xúc xích nóng trong cuộc
xâm lược dài ngày vào Nga năm 1941 - nhưng những bài học của cuộc “chiến tranh
xúc xích” đã không được chú ý đến.
Theo History