Căng thẳng xoay quanh việc xây dựng đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông có thể đã dịu xuống trong năm qua nhưng Bắc Kinh vẫn tiếp tục bận rộn.
Các ảnh vệ tinh mới cho thấy Trung Quốc đã xây dựng các cơ sở hạ tầng bao phủ 72 mẫu Anh (tương đương 28 hecta) trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa trong năm 2017 để trang bị cho các tiền đồn rộng lớn hơn của họ trở thành các căn cứ không quân và hải quân.
Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á có trụ ở Washington đã theo dõi chặt chẽ sự phát triển ở Biển Đông – nơi Trung Quốc và nhiều Chính phủ châu Á đã xung đột chủ quyền lãnh thổ. Hôm 14/12, tổ chức này nói Trung Quốc đã xây dựng các nhà chứa máy bay, kho ngầm, trận địa tên lửa, mạng lưới radr và các cơ sở khác.
Hoạt động này diễn ra khi Trung Quốc tham gia vào cái có vẻ như một cuộc đàm phán bị kéo dài với các nước Đông Nam Á về một “bộ quy tắc ứng xử” ở Biển Đông. Các căng thẳng với Mỹ về vấn đề này cũng đã dịu đi bất chấp những chỉ trích của Washington về hành vi của Bắc Kinh.
Việc xây dựng của Trung Quốc là giai đoạn tiếp theo một chiến dịch bồi lấp đất đã được hoàn thành đầu năm 2016 ở Trường Sa – một chuỗi đảo mà Malaysia, Đài Loan, Philippines, Việt Nam và Brunei cùng tuyên bố chủ quyền. Theo Lầu Năm Góc, Trung Quốc đã mở rộng diện tích hơn 3200 mẫu Anh (bằng 1248 hecta) trên 7 thực thể địa lý mà họ chiếm đóng ở khu vực này.
Trung Quốc cũng có vẻ bị trì hoãn các hoạt động quy mô nhỏ hơn để mở rộng đảo ở Hoàng Sa.
Mỹ và các nước khác cáo buộc Bắc Kinh về việc quân sự hóa và biến đổi địa lý khu vực để củng cố các yêu sách nói chung trên Biển Đông. Trung Quốc nói các đảo nhân tạo ở Trường Sa được trang bị đường băng và các căn cứ quân sự, chủ yếu cho mục đích dân sự và để nâng cao an toàn cho hoạt động đánh bắt cá và thương mại trên biển.
Greg Poling, Giám đốc tổ chức nói rằng Trung Quốc đã có được độ mở ngoại giao sau khi Rodrigo Duterte được bầu làm Tổng thống Philippines. Duterte đã áp dụng một lập trường hòa giải với Bắc Kinh trong tranh chấp lãnh thổ. Thêm vào đó là sự thiếu tập trung của chính quyền Trump vào Biển Đông vì họ còn bận tập vào mối đe dọa hạt nhân Triều Tiên và tranh chấp thương mại với Trung Quốc.
Poling nói: “Nó đã không còn là ưu tiên hàng đầu, nhưng chúng ta không nên nhầm lẫn với sự mềm dẻo trong việc theo đuổi mục tiêu của Trung Quốc. Họ đang tiếp tục tất cả những quá trình xây dựng mà họ muốn”.
Hầu hết việc xây dựng đã thực hiện trên Đá Chữ Thập ở Trường Sa ba gồm nhà chứa máy bay dọc theo đường băng 3000m, các cơ sở ngầm có vẻ để làm hầm chứa vũ khí hoặc các vật liệu khác, công sự vững chắc cho trận địa tên lửa, và các cơ sở thông tin liên lạc và radar.
Tổ chức Sáng kiến Minh bạc Hàng hải cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc đã triển khai máy bay quân sự mới tại đảo Phú Lâm trên quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam). Cuối tháng 10, quân đội Trung Quốc tiết lộ các bức ảnh máy bay chiến đấu J-11B ở đó tham gia tập trận. Giữa tháng 11, máy bay vận tải Y-8 cũng xuất hiện trên hòn đảo này, có khả năng là để thu thập tình báo điện tử.
Trung tá Christopher Logan, người phát ngôn Lầu Năm Góc nói hôm 14/12 rằng ông không thể bình luận chi tiết về sự đánh giá của Mỹ về khu vực nhưng “sự quân sự hóa nhiều hơn của các tiền đồn sẽ chỉ phục vụ cho gia tăng căng thẳng và tạo ra sự mất lòng tin nhiều hơn giữa các bên tranh chấp”.
Mỹ không yêu sách lãnh thổ ở Biển Đông nhưng đã tuyên bố họ có lợi ích quốc gia trong việc bảo đảm rằng tranh chấp lãnh thổ ở đây được giải quyết hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế và rằng tự do hàng hải và hàng không được bảo đảm. Trung Quốc đã phản đối những gì mà họ gọi là sự can thiệp của Mỹ vào một tranh chấp châu Á.
Theo Time