Ted Osius: Trump muốn tôi trả lại những người tị nạn về Việt Nam

Cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius nói ông đã từ chức vào năm ngoái sau khi chính quyền Trump yêu cầu ông làm áp lực với chính quyền Việt Nam để nhận hơn 8000 người tị nạn Việt Nam trong đợt trục xuất của Mỹ.

Số đông những người bị đặt vào tầm ngắm trục xuất – đôi khi vì những tội nhỏ - là những người tị nạn chiến tranh. Đó là những người đã tạo lập cuộc sống ở Mỹ sau khi chạy trốn chiến tranh Việt Nam hơn 40 năm trước.

Osius viết trong một bài luận tháng này cho Hiệp hội ngành đối ngoại Hoa Kỳ rằng: “Và hàng thập kỷ sau họ bị “trở về” đất nước đang được cầm quyền bởi một chế độ Cộng sản mà họ đã không bao giờ hòa giải. Tôi sợ nhiều người sẽ trở thành các vụ việc nhân quyền và chính phủ của chúng ta sẽ có lỗi”.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã từ chối bình luận hôm thứ 6. Bộ An ninh Nội địa cũng chưa trả lời yêu cầu bình luận. Osius hiện giờ là Phó Chủ tịch Đại học Fulbright Việt Nam – một tổ chức tư nhân, phi lợi nhuận ở TP Hồ Chí Minh. Ông ta mô tả nhiệm kỳ làm Đại sứ Mỹ ở Hà Nội trong 3 năm như “vị trí cao trong 30 năm làm trong ngành Ngoại giao và là một vinh dự trong đời tôi”. Các nỗ lực để tiếp cận ông ta thông qua trường đại học và hiệp hội ngành ngoại giao đều không thành công.

Lời thú nhận của ông Osius đã được sự cộng hưởng lớn ở San Jose – nơi có hơn 100.000 người Mỹ gốc Việt cư trú, đây cũng là một trong những nơi có cộng đồng người Việt ở nước ngoài lớn nhất.

Điều này diễn ra vài tháng sau khi các nhà hoạt động người Việt trên khắp nước Mỹ, gồm nhiều người ở Bay Area đã gia tăng lo ngại rằng Cảnh sát Di trú Mỹ đang khoanh vùng những người di cư từ Việt Nam không có giấy tờ với số lượng chưa từng có gây sốc cho cộng đồng này. Họ ước tính hơn 100 người Việt đã bị bắt trên khắp nước Mỹ chỉ trong tháng 10 năm ngoái.

Làn sóng hoạt động của Cảnh sát Di trú có vẻ xuất phát một phần từ các nỗ lực hùng hổ của chính quyền Trump để trục xuất người nhập cư có tiền án, thậm chí cả trong trường hợp quốc gia quê hương của họ không có truyền thống hợp tác với lệnh trục xuất của Mỹ. Trong quá khứ, người nhập cư trong những tình huống như thế được phép ở lại Mỹ, nhưng chính quyền Trump đã và đang ép Campuchia và Việt Nam nhận trở lại những người bị Mỹ trục xuất.

Kết quả là những người nhập cư đó dù đã thiết lập cơ sở và cuộc sống ở Mỹ, bất kể có đồng ý với sự trục xuất hay không cũng đột nhiên bị bắt giữ và trục xuất.

Các quan chức Việt Nam và Mỹ năm 2008 đã ký một bản ghi nhớ về sự hồi hương mà một phần trong đó nói người Việt Nam di cư đã đến Mỹ trước năm 1995 sẽ không bị trở thành đối tượng trục xuất. Tuy nhiên các nhà hoạt động nói một số cá nhân đã đến Mỹ từ trước 1995 vẫn đang bị bắt, dẫn đến câu tự hỏi rằng liệu một số trường hợp trục xuất có hợp pháp. Nhiều tổ chức đã đệ đơn kiện chống lại chính quyền liên bang hồi tháng 2 vì vi phạm thỏa thuận hồi hương của họ với Việt Nam.

Nate Tan – một thành viên của Ủy ban Hỗ trợ Tù nhân châu Á ở Oakland nói: “Nó phù hợp với những gì chúng ta đã dự đoán về chính quyền này. Tôi không bị sốc. Không có gì ngạc nhiên khi chính quyền này đang làm việc chăm chỉ để trục xuất những người tị nạn”.

Trong bài luận, Osius nói ông lo ngại “chính sách ghê tởm này” sẽ phá hủy bất kỳ cơ hội nào Trump có để thi hành các mục tiêu khác trong quan hệ với Việt Nam. Trong số đó có giảm thâm hụt thương mại, tăng cường quan hệ quân sự và đối phó với các mối đe dọa khu vực, chẳng hạn như các mối đe dọa từ Triều Tiên.

Osius viết: “Tôi đã lên tiếng phản đối và được chỉ thị giữ im lặng, và tôi quyết định rằng có một lằn ranh đạo đức mà tôi không thể vượt qua nếu tôi muốn giữ lại sự liêm chính của mình. Tôi kết luận rằng tôi có thể phục vụ nước mình tốt hơn ở bên ngoài chính phủ, bằng cách giúp xây dựng một trường đại học mới và sáng tạo ở Việt Nam”.

Phi Nguyen – Giám đốc tranh tụng tại Hội Phát huy Công lý người Mỹ gốc Á ở Atlanta nói bà thấy hạnh phúc khi nhà cựu ngoại giao này nói ra.

Phi Nguyen nói: “Rất nhiều điều đang xảy ra đã xảy ra đằng sau cánh cửa đóng kín. Tôi ủng hộ việc ai đó công khai phát biểu chống lại chính sách mà chính quyền Trump đang thi hành này, không chỉ với sự tôn trọng với Việt Nam mà còn với Campuchia, Iraq và Somalia và tất cả các nước không có lịch sử hồi hương những người bị ra lệnh trục xuất”.

Nguyen nói nhiều người Việt nhập cư bị ra lệnh trục xuất đã đến Mỹ sau cuộc chiến tranh Việt Nam và không còn chút quan hệ nào với quê hương. Bà nói: “Họ là những người đã đến đây để tị nạn và ngày nay không thực sự còn nhận thấy Việt Nam là đất nước của họ nữa”. 

Theo Mercury News