Các Bộ trưởng Quốc phòng khối ASEAN đã lo ngại về những căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ ở Biển Đông đến mức yêu cầu giải thích từ hai cường quốc khi gần kết thúc một hội nghị thượng đỉnh an ninh quan trọng và đã nhận được một số phản hồi bảo đảm.
Nói với các nhà báo khi kết thúc hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), Bộ trưởng Quốc phòng Singapore Ng Eng Hen nói một vụ suýt xung đột giữa tàu chiến Mỹ và tàu khu trục Trung Quốc ở Biển Đông đã “quá căng thẳng cho chúng tôi”.
Ông nói: “Trong các phiên thảo luận của chúng tôi, chúng tôi đã không giữ trong lòng. Chúng tôi đã hỏi họ: Điều gì đã xảy ra giữa hai con tàu? Chúng ta có nên lo lắng không? Quan hệ của các bạn như thế nào? Và chính với câu hỏi của ASEAN, tôi nghĩ là Bộ trưởng Mattis hay Bộ trưởng Ngụy Phụng Hòa cũng phải ngừng lại để sắp xếp tư tưởng, trình bày chiến lược và bày tỏ bối rối”.
Bên cạnh Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis và người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phụng Hòa, bộ trưởng từ Nga, Ấn Độ, Nhật Bản, Australia, New Zealand và Hàn Quốc đều có mặt trong hội nghị thượng đỉnh hàng năm này. Họ đại diện cho 8 đối tác của ADMM+.
Hai Bộ trưởng Quốc phòng của Mỹ và Trung Quốc đã hủy một cuộc gặp dự kiến ở Bắc Kinh trong bối cảnh gia tăng thù địch từ cả hai bên, nhưng khi hai bên gặp nhau bên lề hội nghị ADMM+ hôm thứ Năm vừa qua, hai bên đã có biểu hiện hòa dịu.
Đầu tháng này, Mỹ nói một tàu khu trục Trung Quốc đã đi cách tàu USS Decatur chỉ 41m ở Biển Đông trong một “di chuyển không an toàn và thiếu chuyên nghiệp” khi tàu chiến Mỹ thực hiện một hoạt động tự do hàng hải.
Ông Ng Eng Hen nói các bộ trưởng ASEAN đã vui mừng nghe cả ông Mattis và tướng Ngụy Phụng Hòa đưa ra cam đoan rằng ổn định và an ninh là ưu tiên hàng đầu của đất nước họ. Ông nói ông đã bảo tướng Ngụy rằng Trung Quốc cần một chính sách để đáp lại các hoạt động tự do hàng hải của Mỹ mà không làm leo thang căng thẳng. “Và tôi nghĩ ông ấy hiểu điều tôi muốn nói” - Ng Eng Hen nói.
Các bộ trưởng và các đối tác đối thoại cũng thảo luận tình hình trên bán đảo Triều Tiên, sự gia tăng vũ khí hủy diệt hàng loạt và mối đe dọa an ninh mạng.
Họ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc theo đuổi các giải pháp hòa bình cho tranh chấp và tôn trọng luật pháp quốc tế như Công ước Quốc tế về Luật Biển 1982.
ASEAN muốn nhanh chóng hoàn thành bộ quy tắc ứng xử đang đàm phán để tạo thuận lợi cho các nước đi lại trong vùng biển chiến lược và nhộn nhịp này.