Với việc ngày càng nhiều người Trung Quốc thuộc tầng lớp trung lưu đi du lịch đến mọi nơi trên thế giới, giá trị dollars du khách của họ đã trở thành một phương tiện cho Bắc Kinh để làm áp lực với các chính phủ khác, chẳng hạn Đài Bắc.
Mặc dù việc hạn chế du lịch đối với công dân đại lục có thể có tác động kinh tế lớn, các nhà quan sát nói rằng nó không có vẻ là một cách hiệu quả để giúp Bắc Kinh đạt mục tiêu.
Đài Loan đã bị bất ngờ vào thứ 4 tuần trước khi Bắc Kinh công bố họ sẽ cấm công dân từ 47 thành phố đại lục du lịch đến Đài Loan với tư cách cá nhân.
Đại lục cấm cấp thị thực du lịch cá nhân bắt đầu từ 1/8 mà không nói thời hạn kết thúc lệnh cấm và theo như Văn phòng Vấn đề Đài Loan của Bắc Kinh thì lý do của việc này là vì “các nỗ lực hiện tại nhằm thúc đẩy Đài Loan độc lập và xúi giục thù địch với đại lục của Đảng Dân Tiến”.
Quan hệ hai bờ eo biển giữa Trung Quốc và Đài Loan đã ngày càng xấu dưới thời chính quyền có khuynh hướng độc lập của Tổng thống Thái Anh Văn.
Lin Ying-yu, trợ lý giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Quốc gia Trung Chính nói rằng sự hạn chế du khách đại lục là một trong nhiều bước mà Bắc Kinh đã làm để chống lại Đài Loan trong những tháng gần đây, sau khi một máy bay chiến đấu xâm nhập eo biển Đài Loan hồi tháng 3 và các cuộc tập trận gần đây của quân đội Trung Quốc gần Đài Loan.
Ông nói: “Đây là tất cả những nỗ lực nhằm áp lực Đài Loan bằng các phương pháp kém thân thiện như gỡ bỏ thị thực du lịch cá nhân. Bạn có thể thấy từ tất cả những việc này qua những chính sách cứng rắn mà Trung Quốc đang làm để chống Đài Loan gần đây”.
Đài Loan là ví dụ mới nhất về việc Bắc Kinh sử dụng du khách đại lục như một công cụ chống lại các chính phủ khác. Học viện Du lịch Trung Quốc ước tính rằng du khách Trung Quốc chi tiêu hơn 120 tỷ USD trong tổng số 149,7 triệu chuyến đi ra nước ngoài đã diễn ra năm ngoái.
Bắc Kinh sử dụng cây gậy du lịch tương tự như khi căng thẳng nổi lên với Hàn Quốc năm 2017 vì việc Mỹ triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa (THAAD) ở nước này. Khi đó Trung Quốc lo ngại những lá chắn tên lửa này sẽ đe dọa an ninh của họ.
Lệnh cấm của Trung Quốc vào những nhóm du khách đến Hàn Quốc đã làm sụt giảm một lượng du khách Trung Quốc đến nước này với thiệt hại ước tính khoảng 7500 ngàn tỉ won (6,24 tỷ USD). Trong năm 2017 lượng du khách Trung Quốc đến Hàn Quốc đã tụt xuống 4,2 triệu so với con số 8,1 triệu trong năm 2016.
Thậm chí sau khi căng thẳng giữa hai nước đã dịu đi, lượng du khách Trung Quốc vẫn không quay trở lại mức độ bình thường. Tổng lượng khách của nửa đầu năm nay kém hẳn 1 triệu so với cùng kỳ năm 2016.
Tuy nhiên hành động này đã không ngăn chặn được Hàn Quốc triển khai hệ thống THAAD. Thay vào đó, nó khiến Trung Quốc bị xa lánh trong các láng giềng của mình.
Năm 2017, mức điểm đánh giá Trung Quốc trong một cuộc khảo sát ý kiến ở Hàn Quốc do Viện Nghiên cứu Chính sách Asan thực hiện, đã giảm từ 4,31 hồi tháng 1 xuống 3,21 trong tháng 3 với thang điểm là 10.
Trương Bảo Huy, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu châu Á Thái Bình Dương ở Đại học Lĩnh Nam ở Hong Kong nhấn mạnh vào cái giá kinh tế của một cuộc tẩy chay du lịch Trung Quốc. Trương nói: “Du khách Trung Quốc có ảnh hưởng lớn đến các ngành công nghiệp du lịch ở các nơi như Hàn Quốc và Đài Loan, và du khách có thể là cách tốt để tạo áp lực kinh tế. Tuy nhiên triển khai THAAD là một vấn đề an ninh quốc gia của Hàn Quốc và Seoul đã không từ bỏ điều đó chỉ vì thiệt hại kinh tế”.
Trung Quốc đã sử dụng các chiến thuật tương tự chống lại Palau, một quốc đảo ở Thái Bình Dương và là một trong số ít nước còn duy trì quan hệ ngoại giao với Đài Loan.
Tháng 11/2017, Bắc Kinh đã ngăn chặn các nhóm du khách đến nước này với mục đích có vẻ là để áp lực Palau chuyển công nhận ngoại giao từ Đài Loan sang chính quyền Trung Quốc đại lục.
Kết quả là lượng du khách Trung Quốc đã giảm 22,7% trong quý 3 và quý 4 năm 2017 theo dữ liệu của Tổ chức Du lịch Nam Thái Bình Dương. Số lượng du khách đại lục Trung Quốc đã tăng nhanh trong những năm trước lệnh cấm – từ chưa đến 1000 người trong năm 2010 tăng lên hơn 90.000 năm 2016. Nhưng sau lệnh cấm, số lượng giảm xuống còn 55.491 người trong năm tiếp theo.
Tuy nhiên Palau vẫn duy trì quan hệ ngoại giao với Đài Loan.
Gần đây nhất, khi Bắc Kinh và Washington đụng độ nhau trong cuộc chiến thương mại đã kéo dài hơn 1 năm, Trung Quốc đã ban hành một khuyến cáo du lịch Mỹ vào đầu tháng 6. Trong đó họ trích dẫn các kiểm tra nhập cư và các phỏng vấn tại nhà như những phương pháp mà lực lượng thực thi pháp luật Mỹ sử dụng để “quấy nhiễu” du khác Trung Quốc.
Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc cũng ban hành một khuyến cáo riêng biệt về an toàn ở Mỹ, đề cập đến các vụ xả súng thường xuyên và trộm cắp.
Trung Quốc cũng chính thức cảnh báo sinh viên và học giả đang tìm cách đến Mỹ cần “tăng các đánh giá rủi ro” vì sự gia tăng thời gian trì hoãn thị thực và các vụ từ chối sinh viên.
Ở Đài Loan, số lượng du khách đại lục đã suy giảm trong những năm gần đây so với những năm Mã Anh Cửu cầm quyền. Du khách đến từ đại lục đã giảm từ 4,2 triệu năm 2015 xuống 2,7 triệu vào năm ngoái.
 |
| Một tấm khẩu hiệu đòi độc lập cho Đài Loan. |
Nhà chức trách Đài Loan nói lệnh cấm của Bắc Kinh với những du khách cá nhân có thể làm giảm 700.000 du khách trong 6 tháng tiếp theo và có thể làm thiệt hại 28 tỷ Đài tệ (tương đương 890,75 triệu USD).
Mặc dù tác động của nó vẫn chưa nhìn thấy nhưng những người chỉ trích đã cáo buộc Bắc Kinh cố gắng can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống sắp tới ở Đài Loan và nói rằng lẽ ra không nên phụ thuộc nhiều vào đại lục trong phát triển kinh tế.
Trương Bảo Huy cũng nhấn mạnh rằng sự ủng hộ của Thái Anh Văn với làn sóng biểu tình ở Hong Kong cũng có thể là lý do. Ông này nói: “Chính quyền Thái Anh Văn đã và đang nói nhiều về biểu tình Hong Kong gần đây. Có thể là Bắc Kinh muốn thông qua hạn chế du khách đến hòn đảo này để nói với Thái rằng sẽ phải trả giá nếu bà ta sử dụng Hong Kong để giành lợi thế chính trị”.
Nguồn: https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3021329/beijing-using-chinese-tourists-inflict-economic-pain-does-it