Việt Nam chắc chắn sẽ dành hết sự chú ý của họ cho ASEAN khi họ nhận ghế Chủ tịch của khối này vào năm 2020, trong cái mà các chuyên gia quan hệ quốc tế tin rằng sẽ là một năm thách thức cho sự thống nhất ASEAN khi đối mặt với những làn gió ngược của kinh tế toàn cầu và sự quyết đoán hơn của Trung Quốc.
Chuyên gia quan hệ quốc tế Aleksius Jemadu hôm qua nói rằng Hà Nội đang thúc đẩy cho một khối ASEAN “gắn kết và nhạy bén hơn” vào năm sau, đặt một cột mốc cho tranh chấp kéo dài hàng thập kỷ ở Biển Đông.
Vị học giả của Đại học Pelita Harapan này cho rằng một ASEAN gắn kết hơn sẽ phục vụ như một nền tảng để Việt Nam gia tăng quyền mặc cả trong các cuộc đàm phán cho một bản dự thảo cuối cùng của Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) - vấn đề hiện nay đang được đàm phán giữa các nước ASEAN và Trung Quốc.
Jemadu nói trong một cuộc thảo luận do Habibie Center tổ chức ở Jakarta rằng: “Việt Nam cam kết với hợp tác khu vực như một nền tảng quan trọng để ứng xử với các nước lớn ... Họ sẽ làm việc hết sức để nhiệm kỳ lãnh đạo của họ thành công trong ứng xử với các lo ngại địa chính trị mà một phần là sự trỗi dậy của Trung Quốc”.
COC là một bộ các quy tắc và hướng dẫn sẽ quản lý các hoạt động trên Biển Đông - một khu vực tranh chấp tuyên bố chủ quyền giữa Trung Quốc và một số nước khác, trong đó có Việt Nam. Hai bên đã liên quan vào một số đụng độ trong năm nay và làm quan hệ căng thẳng thêm. Brunei, Malaysia, Philippines và Đài Loan cũng đang cạnh tranh yêu sách lãnh thổ ở Biển Đông - vùng biển có một trong những tuyến đường hàng hải nhộn nhịp nhất thế giới.
Việt Nam đã chính thức công bố kế hoạch cho nhiệm kỳ chủ tịch ASEAN tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 35 ở Bangkok tháng trước. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh trong bài phát biểu nhận bàn giao ghế chủ tịch ASEAN rằng Việt Nam đã chọn “một ASEAN gắn kết và nhạy bén” làm chủ đề cho nhiệm kỳ lãnh đạo 2020.
Ông nói rằng Việt Nam mong muốn nuôi dưỡng “sự gắn kết bền vững” giữa các nước thành viên bằng sự đoàn kết thống nhất, tăng cường kết nối kinh tế, thúc đẩy chia sẻ các giá trị và đặc tính chung, cải thiện hiệu quả của ASEAN và cải thiện quan hệ với các đối tác đối thoại.
Aleksius nói chủ đề của Việt Nam cho năm tới chỉ ra xu hướng khôi phục sự thống nhất ASEAN khi đối mặt với sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực. Nhưng Việt Nam cũng có cái khó để làm việc đó.
“Chính sách quyết đoán của Việt Nam như một bên tranh chấp ở Biển Đông bị cản trở bởi thái độ thực dụng của các đối thủ tranh chấp khác như Philippines hay Brunei”. Aleksius cũng nhấn mạnh ảnh hưởng kinh tế mạnh mẽ của Trung Quốc với các láng giềng của Việt Nam như Lào và Campuchia.
Chủ tịch ASEAN theo truyền thống sẽ thể hiện sự kiềm chế và đặt lợi ích khu vực lên trên lợi ích của mình.
Vị chuyên gia nói thêm rằng Indonesia không sẵn lòng trở thành một nhà lãnh đạo thực tế của khu vực khi Tổng thống Joko Widodo ưu tiên các lo ngại nội địa hơn chiến lược địa chính trị.
Tuy nhiên Teuku Rezasyah - giáo sư quan hệ quốc tế của Đại học Padjadjaran nói rằng Việt Nam nên có đủ tự tin để thực hiện trách nhiệm chủ tịch ASEAN của mình với giới lãnh đạo quốc gia ổn định và đạo đức công việc tốt của người dân cũng như khả năng học hỏi nhanh chóng đã được chứng tỏ khi cạnh tranh trong kinh tế toàn cầu.
Giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu suy giảm, Việt Nam đã nổi lên như một ngoại lệ giữa các nước đang phát triển ở châu Á khi vượt qua những sóng gió kinh tế bị làm trầm trọng hơn bởi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đang diễn ra.
Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam đã tăng trưởng GDP 7% trong năm 2018, đi nhanh hơn các anh em ASEAN. Rezasyah nói “Họ vượt xa mức trung bình 4% của khu vực”.
Ngân hàng Thế giới cho rằng trong trung hạn, viễn cảnh kinh tế Việt Nam sẽ vẫn duy trì sự tích cực dù cho triển vọng cho các nền kinh tế khác như Indonesia đã bị cắt giảm.
Việt Nam nhận vai trò lãnh đạo ASEAN từ Thái Lan và dự kiến tổ chức khoảng 300 cuộc họp và hoạt động. Quan trọng nhất trong những cuộc họp đó là hội nghị thượng đỉnh ASEAN dự kiến diễn ra vào tháng 4 và tháng 11 cũng như Đại hội lần thứ 41 của quốc hội liên nghị viện ASEAN vào tháng 8.
Theo Jakarta Post