Sau nhiều năm cố gắng kiếm sống ở các thành phố, lao động nhập cư TQ đang trở về quê.
Dân số già, chi phí sinh hoạt cao và các kiểu kinh doanh mới như thương mại điện tử livestream đang góp phần vào sự đảo ngược của xu hướng đổ dồn tới các thành phố lớn – xu hướng đã định hình sự bùng nổ kinh tế của Trung Quốc trong vài thập kỷ qua.
Hàng triệu người TQ đã không quay lại các khu đô thị để làm việc sau sự bùng phát dịch bệnh Covid-19 vào năm ngoái, theo dữ liệu chính thức. Tính đến cuối tháng 3, cơ quan thống kê nói số công nhân nhập cư vẫn ít hơn con số trong cùng kỳ của năm 2019 là 2,46 triệu người.
Dan Wang – kinh tế trưởng tại ngân hàng Hang Seng China có trụ sở tại Thượng Hải nói: “Di cư từ nông thôn ra thành thị đã chậm lại trước khi Covid bùng phát và lần đầu tiên giảm đi vào năm 2020”.
Wang cũng nói rằng: “Di cư ngược sẽ tăng tốc trong những năm tới, một phần vì công nhân không thể mua được nhà ở thành phố và không tiếp cận được dịch vụ chăm sóc y tế ở thành phố”. Một nhân tố chính mà bà Dan Wang chỉ ra là sự già hoá dân số - tỉ lệ công nhân nhập cư trên 50 đã tăng hơn 2 lần trong 12 năm qua, lên 26%.
Dữ liệu cho thấy rằng thay vì di chuyển đến các thành phố lớn như Bắc Kinh hay Thượng Hải, có nhiều công nhân đang chọn làm gần nhà hơn ở ngay trong tỉnh.
Các chính sách quản lý cũng góp phần vào xu hướng này.
Khi nhà nước nới lỏng quản lý kinh tế trong vài thập kỷ qua, hàng chục triệu người Trung Quốc đã theo đuổi những việc làm ở các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thâm Quyến. Các chính quyền địa phương đã xây dựng tàu điện ngầm và các cơ sở hạ tầng đô thị khác để hỗ trợ tăng trưởng.
Tuy nhiên nhiều người nhập cư đối mặt với các điều kiện lao động khắc nghiệt khi lao động trong các nhà máy hoặc gần đây hơn là làm người giao hàng cho các hãng thương mại điện tử khổng lồ.
Một hệ thống quản lý dân cư chặt chẽ gọi là hộ khẩu – đã ngăn chặn không cho người nhập cư truy cập vào các dịch vụ y tế công cộng và trường học, hoặc mua sắm các tài sản ở những thành phố họ làm việc. Dòng người lũ lượt cũng góp phần làm cạn kiệt nguồn tài nguyên địa phương khiến các nhà chức trách phải đuổi người nhập cư.
Các thành phố nhỏ hơn như Tây An đã cố gắng thu hút những công nhân qua đào tạo hoặc có tay nghề bằng cách ưu đãi lợi ích như trạng thái dân cư.
Ở nhà và livestream
Trung Quốc đã thử các biện pháp đô thị hoá khác như xây dựng cơ sở hạ tầng ở các vùng nông thôn. Những nỗ lực này nằm trong mục tiêu xoá đói giảm nghèo, một cam kết mà chính phủ năm ngoái đã tuyên bố là hoàn tất.
Các chỉ số chính thức cho thấy năm 2020, số người quay về nông thôn để khởi nghiệp tăng hơn 1,6 triệu so với 2019. Sơ bộ có hơn một nửa số dự án kinh doanh tập trung vào sử dụng livestream và các phương pháp trực tuyến khác để bán sản phẩm, một báo cáo chính thức cho biết.
Nhiều người bên ngoài các đô thị lớn đang nhận việc trong cái gọi là nền kinh tế số, khi họ có thể làm việc từ xa cho các công ty mà trụ sở vẫn nằm tại thành thị.
Qingtuanshe – một nền tảng tìm việc làm trong ứng dụng điện thoại Alipay, nói rằng trong năm ngoái đã có sự gia tăng đáng kể trong các bài đăng livestream và các công việc liên quan. Công ty này nói thêm rằng tỉ lệ người làm cho những việc làm này từ các thành phố cấp 3 và cấp 4 đã tăng lên.
Trong số hàng loạt các doanh nghiệp nhỏ đã phát triển trong ngành, công ty quan hệ công chúng Vyoung trụ sở ở Bắc Kinh nói rằng họ đã nhận được cuộc gọi từ 20 đến 30 người mỗi ngày, trong đó số cuộc gọi từ các thành phố nhỏ ngày càng tăng, để thảo luận về việc thiết lập quan hệ đối tác của người có ảnh hưởng với các thương hiệu thời trang lớn.
Báo cáo từ các cơ quan chính phủ cho thấy nền kinh tế số đã đóng góp hơn 1/3 tổng GDP trong khi hơn 50 triệu người ở nông thôn đã sử dụng internet vào năm ngoái.
Những thách thức
Tuy nhiên vẫn chưa rõ nền kinh tế số có thể đóng góp bao nhiêu cho tăng trưởng. Doanh số bán lẻ tăng chậm hơn dự kiến và thị phần bán hàng trực tuyến đình trệ đang là mối lo ngại đối với nền kinh tế đang cố gắng dựa nhiều hơn vào tiêu dùng cá nhân.
Theo khảo sát của Ant Group và trung tâm Tài chính hộ gia đình thuộc Đại học Kinh tế Tài chính Tây Nam, trong quý 1, sự lạc quan của người tiêu dùng tăng lên ở tất cả các mức thu nhập nhưng thước đo mức tăng chi tiêu vẫn im hơi lặng tiếng.
Trong các ngành công nghệ giá trị cao như chất bán dẫn, các nhà lãnh đạo đã cảnh báo về sự thiếu hụt nhân tài. Yin Zheng, người đứng đầu bộ phận tiếp thị sản phẩm tại Moka – công ty chuyên về tuyển dụng nhân lực cho biết: “Sự thiếu hụt lao động có nghĩa là hiện tại, có một nhóm nhân tài công nghệ cao chỉ muốn nhảy việc xung quanh một số công ty cụ thể”.
Đối với phần lớn người lao động phổ thông, việc chuyển đến các thành phố nhỏ hơn hoặc về nông thôn có thể giảm chi phí sinh hoạt nhưng lương thấp hơn sẽ góp phần vào sự bất bình đẳng thu nhập ngày càng tăng của TQ.
Các nhà phân tích của ngân hàng đầu tư TQ CICC cho biết trong báo cáo tháng này rằng ở thị trường lao động cấp thấp, cả tỉ lệ thất nghiệp và tỉ lệ tìm việc đều tăng kể từ sau đại dịch. Điều đó phản ánh sự mất liên kết giữa người sử dụng lao động và người lao động.
Dữ liệu chính thức cho thấy, tuy tỉ lệ thất nghiệp (dựa trên cuộc khảo sát chỉ với người dân thành thị) giảm xuống còn 5% vào cuối tháng 5 nhưng tính đến nay số việc làm mà các thành phố tạo ra là ít hơn 230.000 so với năm 2020.
Theo CNBC
https://www.cnbc.com/2021/06/28/reverse-migration-is-picking-up-in-china-as-workers-leave-big-cities.html