Tổng thống Joe Biden thăm Hà Nội ngày 10/9 tới sẽ thúc đẩy quan hệ kinh tế khi Washington muốn giảm sự phụ thuộc quá nhiều vào TQ, nhưng tình trạng thiếu lao động tay nghề cao và yếu kém về cơ sở hạ tầng khiến Việt Nam có thể vất vả để thay thế người láng giềng.
 |
| Ông Ko Tae Yeon kiểm tra sản xuất ở nhà máy tại Hải Phòng. |
Việt Nam đã trở thành một điểm đến ngày càng quan trọng cho một số công ty hàng đầu thế giới – gồm Samsung và nhà cung cấp cho Apple là Foxconn – khi các lo ngại về căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc gia tăng.
Nhiều công ty đã mở rộng vào Việt Nam theo chiến lược “Trung Quốc +1” còn Mỹ xem Hà Nội là một đối tác quan trọng khi họ có vẻ nhập ít hàng từ Trung Quốc hơn sau cú sốc chuỗi cung ứng làm rung chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu trong những năm gần đây.
Nhưng ở mọt khu công nghiệp tại thành phố cảng Hải Phòng, Ko Tae Yeon – tổng giám đốc Heesung Electronics Việt Nam, đơn vị làm linh kiện cho màn hình LG, cảm thấy phiền vì thiếu kỹ sư có tay nghề.
Ông nói với AFP “tôi dự đoán một sự thiếu hụt nhân lực. Các nhà đầu tư nước ngoài đang hướng về công nghiệp công nghệ cao nhưng số lượng kỹ sư qua trường lớp là rất ít”.
Mặc dù Việt Nam có nhiều người có kỹ năng trong ngành may mặc và sản xuất các bộ phận đơn giản cho điện tử song các lãnh đạo công nghiệp thấy trước các vấn đề khi đất nước tiến lên trong chuỗi giá trị này.
Adam Sitkoff, giám đốc điều hành Phòng Thương mại Mỹ ở Hà Nội nói với AFP: “Việt Nam là một nơi tốt để làm thứ gì đó. Nhưng nếu muốn tiếp tục thu hút tất cả những đầu tư này để tạo ra các cơ hội giàu có và tăng trưởng kinh tế, họ cần cải thiện cuộc chơi của mình”.
Chỉ có khoảng 11% lực lượng lao động nội địa là có kỹ năng cao trong khi 26% công nhân qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ, theo Bộ Lao động.
Chỉ riêng thành phố Hồ Chí Minh đã cần 165.000 lao động có tay nghề trong nửa sau của năm nay, theo Trung tâm Dự báo Nhu cầu Nhân lực và Lao động của thành phố.
Các vấn đề điện, đường
Có những vấn đề nghiêm trọng khác mà Việt Nam phải vượt qua, bao gồm mạng lưới đường bộ đang vật lộn để theo kịp nhu cầu và mạng lưới điện bị đẩy đến giới hạn. Chất lượng cơ sở hạ tầng Việt Nam tụt hậu so với nhiều nước châu Á khác, theo Ngân hàng Thế giới.
Mật độ đường cao tốc của Việt Nam nằm trong mức thấp nhất khu vực trong khi chi phí vận tải đường bộ lại cao nhất.
“Khoảng cách đầu tư cơ sở hạ tầng sẽ kiềm chế khả năng thu hút và duy trì dòng FDI, bao gồm những ai đang tìm cách rời cơ sở sản xuất khỏi Trung Quốc”, tổ chức tài trợ đa phương cho biết trong một báo cáo tháng trước.
Sau tình trạng thiếu điện hồi tháng 5 và 6 khiến Việt Nam thiệt hại 1,4 tỷ USD, báo cáo của tổ chức nói trên cảnh báo rằng an ninh năng lượng phải được tăng cường. Các doanh nghiệp ở phía Bắc đã mất tới 10% doanh thu.
Sitkoff nói: “Đấy thật là một cú đánh vào danh tiếng. Nhưng nó là điều đã được đoán trước. Việt Nam hiện nay không đủ điện để thúc đẩy sự tăng trưởng này”.
Đầu tư mới
Việt Nam đã thu hút 18 tỷ USD trong các dự án FDI trong 8 tháng đầu năm 2023, tăng hơn 8% so với cùng kỳ năm 2022, theo Cơ quan Đầu tư nước ngoài (FIA) ở Hà Nội.
Tháng 6, Foxconn công bố kế hoạch sản xuất thiết bị sạc xe điện tại nhà máy mới ở phía Bắc trong khi Samsung Electronics – nhà đầu tư đơn lẻ lớn nhất ở Việt Nam – đã mở một trung tâm nghiên cứu và phát triển trị giá 220 triệu USD hồi năm ngoái. Đây là trung tâm nghiên cứu phát triển lớn nhất của họ ở Đông Nam Á.
Với quá nhiều sự quan tâm từ các nhà đầu tư, phó tổng giám đốc FIA Nguyễn Anh Tuấn thừa nhận rằng Việt Nam đã và đang cảm thấy áp lực. Ông nói: “Làm sao để chúng ta giành lợi thế từ tất cả những cơ hội này?”.
Đất nước đang tập trung vào xây dựng lực lượng lao động tay nghề cao – đặc biệt trong công nghệ thông tin, bán dẫn và năng lượng – và đơn giản hóa các thủ tục, trong khi duy trì duy trì sức cạnh tranh trong khu vực.
Nhưng khi mức lương dự đoán tăng lên, ông Tuấn nói “chúng tôi không còn nhắm đến cung cấp lao động giá rẻ”.
Đây có thể là vấn đề cho một số người. Ở tỉnh Vĩnh Phúc, Northstar Precision, công ty con của nhà sản xuất ô tô Polaris của Mỹ, đang xây dựng nhà máy trị giá 40 triệu USD – nhà máy thứ hai của họ ở Việt Nam và là cơ sở duy nhất của họ ở châu Á ngoài TQ.
Sản xuất xe máy cho các nước ở châu Á – Thái Bình Dương, gồm Nhật Bản, Australia, Hàn Quốc, Polaris đã tìm kiếm các lựa chọn thay thế Trung Quốc vì thuế cao do Mỹ áp đặt và chi phí sản xuất gia tăng.
Trong lúc này, “Việt Nam đang rất cạnh tranh về chi phí”, tổng giám đốc của Polaris mà Matt Kantrud nói.
Ko Tae Yeon, người đã ở Việt Nam hơn một thập kỷ, vẫn chưa quyết định liệu công ty ông có di chuyển thêm hoạt động sản xuất sang đây không.
Dân số trẻ đông đúc của Việt Nam cung cấp nhiều hứa hẹn nhưng đào tạo họ đúng cách là vấn đề sống còn “để làm hài lòng các đòi hỏi của các nhà đầu tư nước ngoài”.
Nguồn tin:
https://www.legit.ng/business-economy/1552767-labour-infrastructure-issues-hold-surging-vietnam-investment/