Gần đây, phong trào đòi ly khai khỏi Tây Ban Nha của vùng
Catalonia đang trở thành một vấn đề gây chú ý trên dư luận quốc tế. Đối với nhiều
độc giả, câu hỏi đặt ra là vì sao khu vực này lại muốn tách ra khỏi Tây Ban
Nha?
Theo CNN, một trong những nguyên nhân thúc đẩy phong trào
đòi độc lập của Catalonia là vì vấn đề kinh tế. Catalonia là một vùng giàu có ở
miền đông bắc Tây Ban Nha. Là một trong 17 tỉnh tự trị, nó có chính quyền riêng
(hay còn gọi là Generalitat) với quyền tự quyết về giáo dục, y tế và thu thuế.
Tuy nhiên nó phải nộp thuế cho chính quyền trung ương ở Madrid và những nhà
chính trị đòi độc lập lý luận rằng cơ chế phức tạp trong cách phân phối lại nguồn
thu từ thuế là không công bằng cho vùng này.
Catalonia đã phàn nàn từ lâu rằng thu nhập của nó bị phân phối
cho các vùng khác của Tây Ban Nha. Khu vực này chiếm 16% dân số của Tây Ban Nha
và nhiều lĩnh vực sản xuất và tài chính của đất nước này.
Những người theo chủ nghĩa dân tộc ở Catalonia đưa ra lý lẽ
rằng họ là một dân tộc khác biệt với lịch sử, văn hóa, ngôn ngữ riêng và họ nên
được gia tăng độc lập về tài chính.
Sự tranh chấp lâu dài bắt nguồn từ những năm dưới chế độ độc
tài Franco - chính quyền đã hạn chế quyền tự trị của Catalonia. 4 năm sau khi
Franco qua đời (1979), Catalonia mới được quyền tự trị đầy đủ.
Năm 2006, Chính phủ Tây Ban Nha ủng hộ yêu cầu của Catalonia
và trao cho vùng này trạng thái “quốc gia” và quyền kiểm soát tài chính lớn
hơn. Nhưng hai năm sau, Tòa án Hiến pháp Tây Ban Nha bãi bỏ quyết định đó, chỉ
coi người Catalonia là một “dân tộc” nhưng Catalonia không phải là một quốc
gia.
Chiến dịch đòi ly khai của Catalonia đã được thúc đẩy mạnh từ
2010, khi nên kinh tế Tây Ban Nha rơi vào khủng hoảng tài chính. Phong trào đòi
ly khai được cổ vũ mạnh mẽ hơn vào năm 2014 khi người Scotland trưng cầu dân ý
về việc độc lập khỏi Anh. Catalonia đã tổ chức một cuộc thăm dò dư luận vào năm
2014 với 80% người bỏ phiếu ủng hộ độc lập hoàn toàn với Tây Ban Nha nhưng chỉ
có 32% tổng số cử tri bỏ phiếu.
Theo Telegraph, vùng Catalan từ lâu đã là trung tâm công
nghiệp của Tây Ban Nha. Đầu tiên nó có thế mạnh về hàng hải và trao đổi hàng
hóa như dệt may, nhưng gần đây khu vực này là trung tâm tài chính, dịch vụ và
các công ty công nghệ cao.
Đây là một trong những vùng giàu có nhất của Tây Ban Nha. Nó
chiếm đến 19% GDP của Tây Ban Nha, tương đương với khu vực Madrid mặc dù GDP
bình quân đầu người của Madrid cao hơn.
Nếu Catalonia ly khai sẽ làm cho Tây Ban Nha bị mất gần 20%
sản lượng kinh tế và gây ra cuộc tranh cãi về việc Catalonia sẽ trả 52,5 tỉ
Euro nợ chính phủ trung ương như thế nào.
Khu vực này có GDP 314 tỷ USD theo tính toán của OECD. Như vậy
nếu độc lập, đây sẽ là nền kinh tế lớn thứ 34 thế giới, lớn hơn cả Bồ Đào Nha
và Hong Kong.
GDP bình quân đầu người của khu vực Catalonia là 35.000 USD,
cao hơn cả GDP bình quân đầu người của Hàn Quốc, Israel hay Italy.
Như vậy, về mặt kinh tế, việc đòi độc lập của Catalonia có vẻ
là do sự bất mãn về cách tái phân phối nguồn thu nhập. Đây là vấn đề phổ biến
trong bất kỳ đất nước nào.
Tags:
hau-truong-chinh-tri