Được thiết kế trong hàng loạt các sáng kiến bởi các công trình sư của xưởng Motovilikh dưới sự lãnh đạo bởi F.F. Petrov từ giữa những năm 1930, và được sản xuất với số lượng lớn lên tới 6.884 khẩu từ 1937-1947 tại nhà máy 172.
 |
Kích thước thật khá lớn của lựu pháo ML-20 (bên phải) so với một chiếc xe máy. Nguồn: Sưu tầm.
|
Theo báo cáo từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), trong giai đoạn từ năm 1960 đến năm 1961, Liên Xô đã viện trợ cho Việt Nam 100 khẩu lựu pháo ML-20 đã qua sử dụng. Đây là một loại pháo khét tiếng ở mặt trận phía Đông trong Chiến tranh Thế giới Thứ 2.
ML-20 là một loại pháo có xuất phát điểm và nổi tiếng với vai trò là lựu pháo tầm xa. Bản thân nó cũng là khẩu pháo chính lắp trên pháo tự hành chống tăng nổi tiếng SU-152, đáng sợ và nguy hiểm nhất trong cuộc chiến tranh khốc liệt này.
Trong thực nghiệm, với 10 phát đạn nổ - phá mảnh bắn ra ở cự ly 1.000 mét, có 50% số đạn nằm trong vòng đường kính 32 xen-ti-mét, và 100% nằm trong vòng đường kính 96 xen-ti-mét. Chứng tỏ pháo vẫn bắn chuẩn xác với tỷ lệ 100% theo tiêu chuẩn của Đức. Và trong 1.000 mét đó, những pháo thủ thiện xạ của Hồng Quân có thể bắn chính xác vào xe tăng địch mà không cần quan tâm tới điểm yếu hay đạn có đủ sức xuyên giáp hay không. Vì trong tầm chiến đấu 1.000 mét trở lại chính là tầm chiến đầu thường thấy và hiệu quả nhất ở các trận đấu tăng. Ở tầm bắn này đạn vẫn bay thẳng và vẫn bắn trực xạ. Nên yêu cầu khi bắn thẳng là phải bắn trúng mục tiêu với độ lệch dưới 100 xen-ti-mét ở 1.000 mét với tiêu chuẩn của Liên Xô và bắn trúng 10/10 với mục tiêu dài 2 mét, cao 2,5 mét với tiêu chuẩn Đức. Điều này hoàn toàn đánh tan mọi điều tiếng về độ chính xác ở mức tồi tệ của loại pháo này.
 |
Tài liệu của Cục Lưu trữ Trung ương Bộ Quốc phòng Nga về thử nghiệm độ chính xác pháo ML-20. Nguồn: Sưu tầm.
|
Theo tính toán, hỏa lực bắn chặn của một đại đội pháo ML-20 bằng đạn nổ - phá mảnh, sẽ tạo ra sự thiệt hại lớn không chỉ cho bộ binh và công sự của đối phương mà còn cho các phương tiện thiết giáp. Các mảnh nổ sẽ xuyên thủng lớp giáp của hầu hết các phương tiện cơ giới. Với các phương tiện thiết giáp hạng nặng, chúng sẽ phá hủy hoàn toàn các phần tử của bộ phận chuyển động, pháo và thước ngắm. Sự chấn động do sức nổ ở tầm gần của đạn, đủ mạnh để phá vỡ các chi tiết bên trong các phương tiện này, ngay cả khi không xuyên qua được giáp.
Ghê gớm hơn, đối với đạn xuyên giáp – vạch sáng khi bắn trực diện ở khoảng cách gần 800 mét, cũng đủ sức xuyên phá lớp giáp của mọi loại xe tăng cùng thời với nó. Còn khi trúng tháp pháo, thì sẽ phá hủy bộ phận đốc pháo. Nói theo cách hình tượng, tức là tháp pháo sẽ bị “thổi bay”.
Trong giai đoạn đầu của cuộc Kháng chiến Chống Mỹ Cứu nước, Liên Xô đã cung cấp một số lượng lớn loại lựu pháo chiến dịch tầm xa này cho Quân đội Nhân dân Việt Nam. Nhờ thiết kế của khung pháo, đảm bảo hỏa lực linh hoạt và khả năng bắn cầu vồng, cùng sơ tốc đầu nòng lớn của đạn pháo, ML-20 được giao nhiệm vụ bắn phá các trận địa bị che khuất, theo các giao thông hào và sinh lực địch trên chiến trường, các công sự và chướng ngại vật, cùng các công trình quan trọng trong hậu phương gần.
 |
Phía sau và trước của lựu pháo ML-20. Nguồn: Sưu tầm.
|
Sau này, mẫu pháo bức kích D-20 có cùng cỡ nòng 152mm, được Liên Xô thiết kế để thế chỗ, khi ML-20 đã trải qua thời Thế chiến Thứ 2, cộng với một số khuyết điểm như nặng nề và có uy lực kém hơn. Và bắt đầu được viện trợ cho quân đội Việt Nam với số lượng lớn gấp nhiều lần.
Chính vì những lý do liên quan đến tính năng và hậu cần như trên, mà từ đó đến nay toàn bộ số lựu pháo ML-20 của Việt Nam đều đang nằm trong tình trạng niêm cất bảo quản.
 |
ML-20 vẫn được các công nhân quốc phòng bảo quản kỹ lưỡng với số lượng hàng chục khẩu mỗi kho. Nguồn: Tạp chí Quốc phòng.
|
Cơ hội để những khẩu đại bác đã đi vào huyền thoại này trở lại biên chế chiến đấu được đánh giá là khó xảy ra, vì hiện chúng đều thuộc “diện dự bị”. Bởi vì cơ số thường trực của những loại pháo cùng loại mà Việt Nam đang sở hữu là rất lớn, phải nói là dư thừa, thậm chí đứng top trong hàng ngũ pháo binh các quốc gia trên thế giới.
Được biết tất cả số lựu pháo ML-20 đang lưu kho của Việt Nam vẫn ở trong tình trạng kỹ thuật khá tốt, hoàn toàn đủ khả năng hoạt động bình thường khi tiến hành phá niêm.
Một vài thông số kỹ thuật của lựu pháo ML-20 mẫu năm
1937 152,4mm
· Trọng lượng hành quân: 7,93 tấn.
· Kích thước: 8,18 mét (dài) x 2,27 mét (cao).
· Sử dụng được 13 loại đạn: đạn nổ - nổ mảnh OF-540; đạn lựu pháo nổ - nổ mảnh OF-530; đạn xuyên giáp – vạch sáng BR-540; đạn khoang bê tông của lựu pháo G-530.
· Góc hướng cực đại: 65o.
· Góc tầm cực đại: 58o.
· Tầm bắn lớn nhất: 17,2 ki-lô-mét (khi sử dụng đạn OF-540).
· Tốc độ bắn: 3 – 4 viên/phút.
· Thời gian chuyển từ trạng thái hành quân sang chiến đấu và ngược lại: 8 – 10 phút.
· Tốc độ di chuyển khi dùng xe kéo bánh xích: 25 ki-lô-mét/giờ.
Tài Đức
Đôi dòng giới thiệu: Đây là bài viết của độc giả Nguyễn Hữu Tài ở xã Điện Trung, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam gửi về cho Mõ Quốc Tế. Nguyễn Hữu Tài là một phóng viên tự do, chuyên nghiên cứu về quân sự Việt Nam và Thế Giới, sở thích mua sách, đọc sách, sưu tầm sách. Thời gian rảnh hầu hết đều đọc sách và ở thư viện.
Tags:
kham-pha