Cơ cực cuộc sống của những người bị Trump trục xuất về VN

Không nhà ở, không tiền bạc. Điều đó đã không xảy ra cho đến khi Pham Chi Cuong nhìn thấy chiếc máy bay trục xuất anh ta khỏi Hoa Kỳ đang hạ cánh xuống nơi mà anh ta sắp bị trả về là Việt Nam - nơi anh ta đã rời bỏ vào năm 1990.

Ông Pham Chi Cuong. Ảnh: Reuters.

Cuong và ít nhất 30 người bị trục xuất khác đã sống hàng thập kỷ ở Mỹ, đã bị trả về Việt Nam tháng 12/2017 như một phần hành động của chính quyền Trump nhằm ép trục xuất người nhập cư bị kết án có tội ở Mỹ.

Những sự trục xuất này đã được thực hiện bất chấp thỏa thuận song phương năm 2008 mà những người Việt Nam nhập cư vào Mỹ đã đến Mỹ trước năm 1995 - nhiều người trong số họ đã ủng hộ cho nhà nước mà Mỹ hậu thuẫn ở Nam Việt Nam nhưng nay không còn tồn tại nữa, sẽ không bị trả về.

Cuong và một người đàn ông khác - người đã nói chuyện với Reuters tuần này ở thành phố Hồ Chí Minh, nói rằng họ mất 17 giờ bay trong điều kiện bị bắt im lặng và tay chân của họ bị giữ.

Đọc thêm: Ted Osius nói Trump muốn trả lại người tị nạn về VN

Điều chỉnh cuộc sống ở Việt Nam, những người đàn ông này nói là rất khó khăn. Họ nói họ bị các quan chức Việt Nam nghi ngờ và gặp nhiều rắc rối khi tìm việc làm.

Cuong đã để lại một cô vợ và con ở nhà tại Orlando, Florida. Anh ta nói: “Nếu bạn hỏi tôi rằng có muốn trở lại Mỹ không? Tôi sẽ trả lời là có, nhưng tôi không biết làm thế nào”.

Một người đàn ông khác, người chỉ cho biết họ là Nguyễn, nói với Reuters rằng ông bị cảnh sát địa phương hỏi khi trở về Việt Nam rằng ông có làm việc cho CIA hay không.

Ông nói ông đã bị trục xuất về vịnh Cam Ranh, nơi ông đã bỏ trốn sau chiến tranh vì gia đình ông có liên quan với bên thua cuộc. Nguyễn nói: “Tôi đã chạy đi từ nơi đó. Đã có nhiều người Mỹ ở đó vào thời điểm ấy, và gia đình tôi làm việc cho họ. Chú tôi chết trong chiến tranh. Ông ấy là lính của Nam Việt Nam”.

Hiện chưa biết là cho đến nay đã có bao nhiêu người Việt nhập cư vào Mỹ trước năm 1995 như Cuong và Nguyễn đã bị trục xuất, nhưng chính quyền Trump đang dự tính trả lại hàng ngàn người, theo lời cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn tuần trước. Việt Nam đã bày tỏ sự không sẵn sàng nhận lại những người nhập cư trước 1995.

Một người phát ngôn của Cảnh sát Di trú Hoa Kỳ nói rằng trong số 8600 người Việt Nam ở Mỹ là đối tượng bị trục xuất vào tháng 12 năm ngoái thì có “7821 người bị kết án phạm tội”. Cơ quan này nói họ không thể nói có bao nhiêu người có thể bị trục xuất đã đến trước 1995.

Pham Chi Cuong đang gọi video call cho vợ. Ảnh: Reuters. 

Nhà Trắng đã từ chối bình luận về việc trục xuất những người Việt. Nhưng chính quyền Trump đã dán nhãn Việt Nam và 8 nước khác là “ngoan cố” vì sự không sẵn sàng nhận lại những người của nước mình bị trục xuất.

Là con của một lính Mỹ đóng ở Sài Gòn trong chiến tranh, Cuong là “người Mỹ” - vấn đề mà ông nói đã khiến ông phải chịu lạm dụng và phân biệt đối xử ở Việt Nam sau chiến tranh. Ông đã không đi học và chịu những năm bị tẩy chay và lao động trên đồng ruộng trước khi rời đất nước vào năm 1990 trong một chương trình mang đến cho những người Mỹ như ông một cơ hội để tái định cư ở Mỹ.

Nhưng bất chấp việc ông là con một người cha Mỹ và đã sinh ra 3 đứa trẻ Mỹ ở Florida, Cuong chưa bao giờ được trở thành công dân Mỹ.

Cuong nói điều đó có vẻ không cần thiết khi ông đến Mỹ hợp pháp và được phép làm việc. Sau đó, vào năm 2000, Cuong bị kết án bạo hành và chịu án 18 tháng tù. Năm 2007, ông bị một năm án treo vì lái xe dưới điều kiện ảnh hưởng (nghĩa là lái xe khi đã sử dụng những chất kích thích như rượu hoặc ma túy).

Cả hai lần, Cuong đều bị cảnh báo rằng tội của ông có thể  khiến ông bị trục xuất theo pháp luật Mỹ, nhưng thời điểm đó Việt Nam không chấp nhận nhận lại người bị trục xuất. Ông đã được thả năm 2008 khi thỏa thuận song phương về sự hồi hương được ký trong đó những người đến Mỹ trước năm 1995 sẽ không bị hồi hương.

Sau khi bị bắt, Cuong đã phải thường xuyên kiểm tra với cảnh sát di trú vì bị yêu cầu phải làm và cũng để tránh rắc rối. Ông có một công việc ổn định là đầu bếp sushi và đã nuôi con trai qua 3 năm học cao đẳng. Nhưng vào tháng 12/2017, ông bị cảnh sát di trú bắt giam và hai tháng  sau thấy mình trên một chuyến bay trở lại Việt Nam.

“Hoàn toàn sốc”

Một người bị trục xuất khác là Bui Thanh Hung, cũng là người Mỹ gốc Á, sinh năm 1973, mẹ là người Việt và cha là lính Mỹ đã chết trong chiến tranh.

Hung bị kết tội bạo hành gia đình năm 2010 trong trường hợp ông nói đã xảy ra sau khi ông bước vào và thấy vợ mình với một người đàn ông khác. Ông đã bị 6 năm tù. Năm ngoái, ông được thả ra và bị cảnh sát di trú giam rồi trục xuất vào tháng 12.

Hung nói: “Ở đây, tôi không có việc làm, không có ai hỗ trợ, không có nhà ở”. Ông nói ông dựa vào một số người mới quen và ở nhờ nhà của họ.

Nhiều người bênh vực người nhập cư nói rằng họ cho rằng Mỹ sẽ đặc biệt không nỡ trục xuất những người Mỹ gốc Á như Hung và Cuong, bởi vì cha họ là người Mỹ và họ đã bị phân biệt đối xử sau chiến tranh Việt Nam.

Tin Nguyen - một luật sư ở Mỹ nói về các vụ trục xuất đang tiếp diễn: “Những người trong cộng đồng Đông Nam Á chúng tôi hoàn toàn bị sốc. Điều này như thể là họ đã quên chiến tranh Việt Nam”.

Cuong và Hung bị trục xuất với khoảng 30 người từ các nước châu Á khác trên một chiếc máy bay đã thả người xuống Myanmar và Campuchia trước khi đến điểm đến cuối cùng là Việt Nam.

Giờ đây trở lại đất nước họ từng chạy trốn, người đàn ông này nói họ nhận được rất ít hỗ trợ từ chính quyền và phải vật lộn để tìm việc làm.

Cuong nói: “Tôi không có tiền. Vợ tôi thỉnh thoảng gửi cho tôi một vài trăm USD nhưng không có ai giúp đỡ tôi, không gì cả”.

Mõ bình luận: Vấn đề chính quyền Trump định trục xuất hàng ngàn người Việt về nước là điều mà những người bị trục xuất không mong muốn và cả Chính phủ Việt Nam đều không vui vẻ đón nhận. Bởi vì ngoài việc những người này đã lựa chọn rời bỏ đất nước vì những lý do khác nhau thì thực tế lớn nhất là hiện nay, nhiều người trong số họ đã không còn ai thân thích ở Việt Nam. Trục xuất họ về nước  sẽ khiến họ gặp nhiều khó khăn trong vấn đề tìm việc làm cũng như nơi ở.

Đứng trên góc độ an ninh, CIA từng có nhiều chương trình cài cắm người sau chiến tranh. Mặt khác những năm gần đây, ở Việt Nam đã diễn ra nhiều vụ những người Việt từ nước ngoài về kích động gây mất an ninh. Do đó mối nghi ngờ tình báo Mỹ cài cắm điệp viên để tung về Việt Nam hoạt động trong số những người bị trục xuất cũng là có cơ sở.

Theo Reuters