Một người con có ảnh hưởng của Đặng Tiểu Bình đã kêu gọi chính phủ của ông “giữ bình tĩnh” và “biết vị trí của mình”. Đây có thể là lời bày tỏ một tiếng nói ngược với chính sách đối ngoại gia tăng tham vọng và quyết đoán quân sự của Trung Quốc.
Đặng Phiêu Phương, con cả của Đặng Tiểu Bình nói trong một phát biểu gần đây nhưng không được công khai và chỉ đến gần đây báo Bưu điện Hoa Nam mới tiếp cận được. Ông nói: “Chúng ta phải tìm kiếm chân lý từ thực tế, giữ một tâm thế khiêm tốn và biết vị trí của mình ở đâu. Chúng ta không nên hống hách và cũng không nên xem thường bản thân”.
 |
| Ông Đặng Phiêu Phương. |
Sau đó, ông Đặng kêu gọi Trung Quốc nắm lấy một “môi trường quốc tế hợp tác và cùng thắng”.
Ông nói: “Bất ổn thế giới đang gia tăng. Chúng ta nên gắn với xu hướng hòa bình và phát triển, và cố gắng để giành được một môi trường quốc tế hợp tác và cùng thắng. Điều quan trọng nhất hiện nay là xác định đúng đắn các vấn đề của bản thân Trung Quốc”.
Lưu ý của Đặng Phiêu Phương làm gợi nhớ lại bình luận nổi tiếng của cha ông về chính sách đối ngoại của Trung Quốc: “ẩn mình và nuôi dưỡng sức mạnh”. Nó có nghĩa là cư xử khiêm nhường và không bao giờ giữ địa vị dẫn dầu trong các vấn đề thế giới. Phát biểu của ông Đặng Phiêu Phương đã được đưa ra trong bối cảnh một cuộc tranh luận công khai sâu sắc về chính sách ngoại giao quyết đoán của Trung Quốc trong những năm gần đây.
Bài phát biểu này đã được ông Đặng Phiêu Phương đưa ra khi tái đắc cử chức Chủ tịch danh dự Liên đoàn Người tàn tật Trung Quốc (CDPF) hôm 16/9. CDPF là một hiệp hội bán chính thức chủ yếu thu hút với biểu tượng chính trị là ông Đặng Phiêu Phương. Đặng đã phải sử dụng xe lăn từ năm 1968 khi ông bị thương nghiêm trọng trong khi cố gắng thoát khỏi một đám đông trong Cách mạng Văn hóa.
Tất cả 7 thành viên của Thường vụ Bộ Chính trị gồm cả Chủ tịch Tập Cận Bình, đã tham dự lễ khai mạc kỳ đại hội toàn quốc 5 năm một lần của CDPF, diễn ra 2 ngày trước khi ông Đặng phát biểu. Họ cũng không có mặt khi ông Đặng phát biểu vì khi đó là cuộc họp kín nhưng Đặng đã bắt đầu bài phát biểu của mình bằng lời bày tỏ kính trọng đối với sự lãnh đạo của ông Tập Cận Bình.
Nhìn lại sự đánh giá của cha mình năm 1992 rằng “củng cố và phát triển chủ nghĩa xã hội của Trung Quốc sẽ cần hàng chục thế hệ”, Đặng nói rằng nó nói về con đường dài phía trước của Trung Quốc.
“Mọi người nói rằng cho dù Nho giáo không già hơn hàng chục thế hệ và đề nghị ông xem xét lại từ ngữ. Ông nghĩa về điều đó và khẳng định sẽ cần hàng chục thế hệ. Ông rất kiên trì về cách nói hàng chục thế hệ. Tại sao vậy? Ông muốn nhấn mạnh quá trình sẽ kéo dài, gian khổ, thăng trầm và phức tạp”.
Khác với thường lệ của hiệp hội trong quá khứ, bài phát biểu năm nay đã không được công bố. Bài phát biểu năm 2013 của Đặng đã được đăng lên website của CDPF 10 ngày sau đó.
Mặc dù hầu hết các bài phát biểu trong các sự kiện chính thức tương tự cơ bản là theo kịch bản, Đặng đã vượt ra ngoài các vấn đề của CDPF và bình luận rộng rãi vào các vấn đề chính trị từ chính sách đối ngoại của Trung Quốc đến kế hoạch của cha mình: chính sách cải cách mở cửa mà tháng 12 tới đây sẽ là dịp kỷ niệm 40 năm.
Nói đến hàng thập kỷ cải cách thị trường do cha mình khởi sướng vào cuối thập niên 1970, Đặng Phiêu Phương nói sự thay đổi là ‘không thể đảo ngược’.
Đặng nói: “Cải cách mở cửa đã mang lại sự thay đổi chấn động cho Trung Quốc, thay đổi toàn diện trong chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa. Những thay đổi đối với cấu trúc xã hội, phân chia lợi ích và cách nghĩ là cơ bản, có tính lịch sử và không thể đảo ngược”.
 |
| Ảnh gia đình Đặng Tiểu Bình. |
Ông cũng nói rằng Trung Quốc nên duy trì đường lối tương tự trong 1 thế kỷ và không làm ngược lại. Bên cạnh đó ông cũng chỉ trích lại cuộc Cách mạng Văn hóa tiêu cực làm biến động chính trị và xã hội đã diễn ra trong một thập kỷ từ 1966 dưới thời nhà lãnh đạo tối cao Mao Trạch Đông. “Tất cả chúng ta đã đi qua Cách mạng Văn hóa. Niềm tin và đạo đức đã mất, văn hóa và xã hội hỗn loạn. Nhân dân đã mất niềm tin vào mọi thứ”.
Những bình luận thẳng thắn như vậy là hiếm hoi khi mà chương đen tối của lịch sử Trung Quốc cận đại được chính phủ xem là một vấn đề nhạy cảm cao. Nhưng lập trường của Đặng khiến mọi người khá ngạc nhiên.
50 năm trước, giữa một đám đông kéo đến sau khi cha ông bị giáng chức, Đặng Phiêu Phương đã nhảy từ tầng 3 của một ngôi nhà ở Bắc Kinh và bị liệt.
Đặng Phiêu Phương nổi tiếng khắp Trung Quốc và được xem là có ảnh hưởng lớn trong các con trai và con gái của thế hệ cách mạng đầu tiên của Trung Quốc - những người có quan hệ gần gũi với giới tinh hoa chính trị của đất nước. Bản thân Tập Cận Bình cũng là con trai của một nhà cách mạng thế hệ đầu tiên.
Bài phát biểu của Đặng Phiêu Phương xuất hiện khi Trung Quốc đang chuẩn bị kỷ niệm cải cách của Đặng Tiểu Bình .
Daili Yang, một giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Chicago nói rằng mặc dù nhiều người đã đọc bài phát biểu của Đặng Phiêu Phương như chỉ trích úp mở về các chính sách gần đây, lưu ý của ông có thể là một tín hiệu về một sự thay đổi lập trường trong nội bộ đảng.
Yang nói: “điều quan trọng phải nhấn mạnh là ông ấy đã bày tỏ kính trọng đối với sự lãnh đạo của Tập trong vai trò hạt nhân lãnh đạo. Nói cách khác, ông ấy không ở đó để công khai chỉ trích Tập. Một khả năng là giữa tháng 9 giới lãnh đạo Trung Quốc đã thay đổi lập trường của họ trong nội bộ và học lại bài học của Đặng Tiểu Bình”.
Ông Yang cũng nhắc tới chuyến đi của Thủ tướng Nhật Shinzo Abe tới Trung Quốc gần đây để kỷ niệm 40 năm hiệp ước hữu nghị song phương: “Bạn sẽ không bỏ qua lòng tự trọng và mời Thủ tướng Abe đến Bắc Kinh tại một thời điểm đáng chú ý”.
Bài phát biểu của Đặng tháng trước có vẻ là một nỗ lực để bảo tồn di sản của cha ông khi Bắc Kinh tìm cách diễn giải lại chúng. Christopher Johnson, một chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington nói: “Bài phát biểu này dứt khoát là một nỗ lực để đặt ‘dân chủ’ trở lại tập trung dân chủ bằng cách khuyến khích tranh luận và bàn luận các chính sách hiện tại. Đó là một hành động dũng cảm nhưng tôi nghi ngờ là nó diễn ra nhiều hơn 1 lần trong giới tinh hoa”.
Tags:
hau-truong-chinh-tri