Một nam thanh niên trẻ Việt Nam nhớ lại rằng đã bước chân vào đất Nhật với kỳ vọng về những xe hơi mới bóng nhoáng, những toà nhà cao tầng và một ước mơ giúp gia đình thoát nghèo.
 |
| Khu vực người thực tập sinh bị cảnh sát thẩm vấn và bắt giữ. |
Ba năm sau, qua một tấm kính acrylic ở trung tâm giam giữ ở Tokyo, anh xin lỗi rối rít và nói: “Cuối cùng, tôi cũng có thể được trở về Việt Nam”.
Chàng trai đang ở độ tuổi 20 này, đã sắp bị trục xuất.
Nhưng trước tiên anh ấy muốn giải thích rằng làm thế nào mà ước mơ theo chương trình đào tạo kỹ thuật của mình lại biến thành một cơn ác mộng mà đỉnh điểm là một án hình sự và phải làm việc ở trung tâm Dịch vụ Nhập cư Nhật Bản.
Cần tiền cho cha mẹ
Chàng trai sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Cha anh sức khoẻ yếu không làm việc được, chị gái đã rời bỏ gia đình và mẹ anh thì làm chăn ga để duy trì cuộc sống cho gia đình.
Dưới áp lực kiếm tiền cho cha mẹ, anh đã tìm hiểu về chương trình thực tập sinh kỹ thuật của Nhật. Chương trình này được chính phủ tài trợ để cung cấp kỹ năng mà các thực tập sinh có thể dùng sau khi trở về đất nước.
Chàng trai tin rằng có được kỹ năng sẽ giúp anh kiếm được nhiều tiền ở Việt Nam, vì thế anh đã trả 900.000 yen (khoảng 7500 USD) cho một người môi giới để được tham gia. Số tiền này nhiều hơn gấp đôi so với khoản tiền quy định của chính phủ Việt Nam.
Ấn tượng của anh về Nhật là một đất nước toàn “nhà cao tầng và xe hơi mới”.
Trong 6 tháng, anh đã học tiếng Nhật và các điều khác về nước Nhật. Mùa xuân 2018, anh đến đây theo chương trình đào tạo 3 năm.
Cuộc sống khác so với tưởng tượng
Anh đã sống cuộc đời công nhân tại một công ty hàn ở quận Tochigi, được bao quanh bởi những cánh đồng. Nó khác xa so với tưởng tượng của anh về Nhật Bản. Các đồng nghiệp Nhật Bản của anh rất tốt bụng và họ đã dạy anh cách làm các việc vặt.
Anh không cần phải làm việc ngoài giờ hay vào kỳ nghỉ, vì vậy anh đã dùng những dịp cuối tuần để thư giãn với những thực tập sinh khác. Điều duy nhất anh không hài lòng là lương tháng chỉ là 100.000 yen sau khi trừ thuế (tương đương gần 19 triệu đồng).
Chi phí nội trú cộng phí xăng xe và các khoản chi tiêu khác tổng cộng là 40.000 yen mỗi tháng, 40.000 yen phải trang trải các khoản nợ hoặc gửi về gia đình. Như vậy anh chỉ còn 20.000 yen để mua thực phẩm và các nhu cầu cần thiết khác mỗi tháng.
Trên một mạng xã hội nổi tiếng trong các cư dân Việt Nam ở Nhật, anh thấy các bài đăng của những thực tập sinh khác ở Tokyo – những người được hưởng cuộc sống “thành thị” và mức lương tương đối tốt. Mô tả của họ tương tự như những gì chàng trai đã tưởng tượng trước khi đến Nhật.
Anh đã cố gắng làm việc theo chương trình với ý nghĩ rằng “sẽ chỉ kéo dài 3 năm”. Nhưng hy vọng của anh đã bị phá vỡ vì đại dịch Covid-19.
Mặc dù ban đầu anh dự kiến về nhà vào tháng 3/2021, các quy định nghiêm ngặt với các chuyến bay để phòng chống dịch của Việt Nam đã làm cho việc dự đoán khi nào anh có thể rời Nhật trở nên khó khăn.
Trong thời gian đó, anh đọc được một tin nhắn trên truyền thông xã hội rằng có “một việc làm đơn giản thu nhập cao đang chờ đợi bạn ở Tokyo”.
Anh nghi ngờ rằng nó có liên quan đến cái gì đó bất chính nhưng anh nghĩ rằng “kiếm được nhiều tiền trong một thời gian ngắn sẽ tốt hơn, dù là việc làm bất hợp pháp, như vậy có thể tự trả tiền để về nhà”.
Anh đã nộp đơn xin việc này qua email và ký thoả thuận thuê một căn hộ ở Tokyo. Tháng 5/2021, anh đến thủ đô Nhật vào buổi chiều với chỉ một ba lô trên lưng. Anh nói chuyện với một người đàn ông tự xưng là “Alex” nói tiếng Nhật ngượng nghịu trên một ứng dụng liên lạc ẩn danh.
Anh được yêu cầu dùng một thẻ ATM để rút tiền mặt từ một tài khoản ngân hàng cá nhân của một người Việt khác. Ngày hôm sau, anh lấy thẻ tại một tủ khoá hoạt động bằng tiền xu ở JR Shinjuku Station và rút 200.000 yen từ cây ATM tại một cửa hàng tiện lợi. Anh đã bỏ 180.000 yen vào tủ khoá và cầm 20.000 yen như “thù lao” của mình. Hài lòng với mức thù lao, người thực tập sinh này tiếp tục thực hiện công việc mỗi lần có yêu cầu.
Xin lỗi mẹ
Sau 2 tuần làm việc này, anh ta bị bắt sau khi bị một cảnh sát hỏi ở gần một cửa hàng tiện lợi gần một ga tàu điện ngầm ở Tokyo. Lúc đó anh ta đang mang theo 20 thẻ ATM của những cá nhân khác trong ba lô.
Anh ta biết rằng bây giờ sẽ không thể nào tiếp tục gọi điện thường xuyên cho mẹ và nghe sự mừng vui trong giọng của bà. Anh được nói cho biết những khoản tiền anh đã rút là từ các nạn nhân của những trò lừa đảo hẹn hò quốc tế thông qua mạng xã hội.
Với đề nghị của luật sư, anh đã viết những lá thư xin lỗi bằng tiếng Nhật vụng về. Anh nói anh đã cảm thấy “tội lỗi” khi nghe về các nạn nhân và anh thấy tay mình run lên.
Toà án Tokyo đã tuyên anh 3 năm tù giam, 5 năm tù treo và anh sẽ bị trục xuất.
Lời từ giã
Trước cuộc phỏng vấn với Asahi Shimbun hồi tháng 10, người cựu thực tập sinh này đã cúi gập người và nói “konnichiwa” (xin chào) qua tấm kính acrylic tại trung tâm giam giữ.
“Tôi muốn xin lỗi mẹ tôi trước tiên khi tôi trở về Việt Nam”, anh nhắc lại điều này nhiều lần trong cuộc phỏng vấn. “Tôi đã làm bà lo lắng về tôi”.
Anh cũng hứa sẽ bày tỏ “sự hối tiếc của mình thông qua việc lao động chăm chỉ”.
“Tôi muốn tham gia công việc hàn xì tại một công ty Nhật Bản liên doanh tại Việt Nam”.
Vài ngày sau, người đàn ông lên máy bay về Việt Nam.
Nguồn tin: https://www.asahi.com/ajw/articles/14575888