Chính phủ Việt Nam và Philippines đã có phản ứng hoàn toàn khác biệt khi đối mặt với tin tức về việc Trung Quốc bắt đầu vận hành trạm khí tượng trên đảo họ chiếm đóng ở Biển Đông.
Việt Nam đã ra một tuyên bố chỉ trích Trung Quốc hôm qua trong khi Manila từ chối chỉ trích. Trung Quốc đã khoe khoang về các cơ sở bất hợp pháp mới trên truyền thông nhà nước tuần này. Trung Quốc yêu sách hầu hết Biển Đông, gồm cả lãnh thổ thuộc về Việt Nam, Philippines, Brunei, Malaysia và Đài Loan cùng các vùng biển ngoài khơi Indonesia. Họ đã phát triển các căn cứ quân sự trên những đảo nhân tạo ở Hoàng Sa và Trường Sa. Trung Quốc cũng ra lệnh cấm ngư dân Việt Nam hoạt động trong vùng biển chủ quyền của Việt Nam và đe dọa các tàu Philippines trong khu vực này.
 |
| Người phát ngôn Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng phản đối Trung Quốc vận hành các trạm khí tượng ở Trường Sa của Việt Nam. |
Khi đối chất về những hành vi bất hợp pháp trong khu vực, chính phủ Trung Quốc thường tuyên bố có quyền “cổ xưa” đối với toàn bộ Biển Đông, điều đã bị phán là bất hợp pháp trong phân xử của Tòa Trọng tài Quốc tế năm 2016.
Mặc dù hầu hết sự phát triển trên các đảo nhân tạo - mà Trung Quốc luôn phủ nhận, là thuộc quân sự, truyền thông nhà nước Trung Quốc đã đưa tin tuần này rằng các trạm khí tượng trong khu vực đã chính thức hoạt động.
Tin tức đầu tiên về việc này xuất hiện trên Thời báo Hoàn Cầu một tuần trước. Trong đó nói rằng: “Trạm khí tượng trên đá Chữ Thập, Xubi và Vành Khăn ở Biển Đông đã bắt đầu vận hành vào thứ Tư để cung cấp dự báo thời tiết cho ngư dân và các tàu thuyền gần đó”.
Một ngày sau tin tức trên Thời báo Hoàn Cầu, Bộ ngoại giao Trung Quốc xác nhận việc này.
 |
| Đảo nhân tạo Chữ Thập - một trong những nơi Trung Quốc đặt trạm khí tượng phi pháp. |
Chính phủ Việt Nam đã đáp lại tin tức này hôm qua. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nói: “Việc Trung Quốc bắt đầu sử dụng các trạm quan sát khí tượng trên những công trình xây dựng bất hợp pháp ở Trường Sa vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam với quần đảo này. Việt Nam kiên quyết phản đối hành động này và yêu cầu Trung Quốc ngừng ngay lập tức các hành động nói trên”.
Bà Hằng cũng cáo buộc chính phủ Trung Quốc “làm phức tạp tình hình, gây ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh và ổn định”. Tuy nhiên bà Hằng không cho biết Việt Nam có dự định một hành động nào để phản ứng đáp trả trạm khí tượng không.
Ngược lại, Philippines vẫn chỉ trả lời rằng các quan chức vẫn đang phải “xác minh” tin tức này.
Người phát ngôn Ngoại giao Philippines nói “Bộ Ngoại giao sẽ có hành động thích hợp nếu những tin tức này được chứng thực”. Còn người phát ngôn Tổng thống Philippines Salvador Panelo nhấn mạnh chính phủ Philippines sẽ không phản ứng thông tin này cho đến khi nó được chứng thực và cho rằng tuyên bố từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc là chưa đủ chứng cớ.
Manila đã đi đầu trong việc chống lại yêu sách của Trung Quốc trước năm 2016 khi Tổng thống đương nhiệm Duterte chưa nắm quyền. Từ sau khi ông Duterte nắm quyền, Bắc Kinh và Manila đã tuyên bố “hòa bình và ổn định” giữa hai nước trong vấn đề này và Duterte đã khăng khăng rằng ông không thể thách thức Trung Quốc “bởi vì tôi sẽ kết thúc trong một cuộc chiến mà chúng ta sẽ thua”.
Chính sách Trung Quốc của Duterte đã chứng minh là không được quần chúng yêu thích. Khảo sát cho thấy gần 3/4 dân Philippines muốn Duterte trực tiếp thách thức hành động chiếm đóng bất hợp pháp của Trung Quốc trên lãnh thổ của họ.
Ngược lại, Việt Nam đã gia tăng yêu cầu Trung Quốc ngừng các hoạt động trên lãnh thổ của Việt Nam. Năm 2016 có tin tức nói rằng Việt Nam đã bắt đầu các dự án đảo nhân tạo của họ để cạnh tranh với Trung Quốc. Việt Nam cũng quan hệ gần gũi hơn với Nhật và Ấn Độ là hai nước đều đối mặt với sự xâm nhập bất hợp pháp của Trung Quốc vào lãnh thổ chủ quyền của họ, nhằm tìm kiếm hỗ trợ trong trường hợp đối đầu quân sự.